Kompost Nedir?
Kompostlama, yapraklar ve yiyecek artıkları gibi organik maddelerin toprağı ve bitkileri zenginleştirebilecek değerli bir gübreye geri dönüştürülmesinin doğal sürecidir. 2 tip kompost yöntemi vardır. Bunlardan biri sıcak diğeri de soğuk kompostur.
Sıcak kompostlaştırma, oksijene ihtiyaç duyan mikroorganizmaların organik atıkları hızla ayrıştırmak için ısı kullandığı aerobik (oksijenli) bir işlemdir. Buna karşılık soğuk kompostlaştırma, yaşamak için oksijene ihtiyaç duymayan mikroorganizmaların organik atıkları yavaş yavaş fermente ettiği anaerobik (oksijensiz) bir süreçtir.
Sıcak ve soğuk kompostlama arasındaki en büyük fark, sıcak kompostlaştırmanın hızlı ve yüksek bakım gerektirmesidir. Soğuk kompostlama yavaştır ve az bakım gerektirir.
Adım Adım Sıcak Kompost Yapımı
1- Toprağınızı Tanıyın!
Toprağın dokusu ve yoğunluğu kompostu önemli ölçüde etkiler. Nemi tutma ve dağıtma kapasitesi ve besinler ve köklerin yayılma kolaylığı gibi faktörlerden dolayı. Toprağın ağırlıklı olarak kumlu olanı gevşek ve gözeneklidir, bu nedenle kökler serbestçe büyüyebilir. Ancak kumlu topraklar çok kurur. Hızlı emilim ve besin maddeleri de geçici olarak toprakta kalma eğilimindedir. Yüksek killi toprak su ve besin maddelerinin tutunması kumlu topraktan daha iyidir. Yüksek killi toprağı kazmak zordur, çok ıslak kalır ve kök büyümesini kısıtlar. Toprağın dokusu ve yoğunluğu kompostu önemli ölçüde etkiler. Nemi tutma ve dağıtma kapasitesi ve besinler ve köklerin yayılma kolaylığı gibi faktörlerden dolayı. Toprağın ağırlıklı olarak kumlu olan - kıyı bölgelerinde yaygın toprak gevşek ve gözeneklidir, bu nedenle kökler serbestçe büyüyebilir. Ancak kumlu topraklar çok kurur. Hızlı emilim ve besin maddelerinde geçici olarak toprakta kalma eğilimindedir. yüksek killi toprak su ve besin maddelerinin tutunması kumlu topraktan daha iyidir. Yüksek killi toprağı kazmak zordur, çok ıslak kalır ve kök büyümesini kısıtlar. İdeal toprak balçıktır. Elinizle yumuşak bir top oluşturup, avucunuzla sıktığınızda şekli elinizin şeklini alır. Koyu kahverengi bir renge sahiptir bu toprak. Zaten balçıklı bir toprağınız varsa şanlısınız. Besini ve suyu doğru oranda tutma yapısına sahiptir. Kumlu ve killi toprağı daha çok balçık yapısındaki toprağa beslemelerle benzetmeye çalışırız.
Kendiniz toprak yapısını anlamakta zorluk çekiyorsanız toprak testi yaptırabilirsiniz.
2 - Yatak Oluşturma
Öncelikle organik gübrenizin yaklaşık 4-6 haftada oluştuğunu bilmelisiniz. Bu yüzden işlem yapmayacağınız bir alanda toprağın üstünün yaklaşık 25 -30 cm kadarını kullanacağınız bir alan belirleyin. Toprağı gevşetmek için bir kürek veya tırmık kullanabilirsiniz. Herhangi bir büyük toprak parçasını parçalayın. Toprak kümelerini görüyorsanız tırmıklayabilirsiniz. Yabani otlar ve çimler varsa alanda onları öncelikli olarak biçmelisiniz.
Sıcak kompostlama yaparken yeşil ve kahverengi malzemeler arasındaki denge çok önemlidir ve oranı 2/3 kahverengi malzemeye 1/3 yeşil olarak tutmaya özen göstermelisiniz. Sıcak kompostlamada sıcaklıkların ihtiyaç duyulan seviyeye gelmesi için oran önemlidir. Toprağın üstüne ağaç kıymığı, talaş, yonulmuş çim ve ağaç yaprağı ile örtmelisiniz. Bu sıralamayı 5-10 cm karışım olarak aralıklarla yapabilrsiniz. Sıcak kompost için, daha az miktarda daha sık yeşil malzeme eklemektense, bir kerede daha büyük miktarlarda yeşil malzeme eklemeniz daha iyidir.
Katmanlamaya devam edin yeterince malzeme biriktirdiyseniz, başlamak için iki kat yeşil malzeme yapabilirsiniz, yalnızca kahverengi malzeme en üste gelecek şekilde bitirmeyi unutmayın ve 2/3'e 1/3 oranını koruyun. Ara sıra bahçe yatağını alt üst ederek karıştırmalısınız bu şekilde hava almasını sağlamış olursunuz ama asla üzerine basmamalısınız. Toprağın sıkışmaması köklerin hareketi için önemli bir durum. Yatağı ara ara nemli hale getirmelisiniz ancak asla bunu sulama şeklinde yapmamalısınız.
3- Beslenmeleri
Oluşan bakterilerin tespiti ise yığının içinde sıcaklığın artmasını gözlemlediğinizde beslenmeye başladıklarının işaretidir. Bu durumda iç sıcaklık 70 ℃ bulmuş olmalıdır. Yatak hazırlandıktan yaklaşık 2 hafta sonra kendi içerisinde çürüme meydana gelmiş oluyor. Karışımı açtığınızda ağır bir koku duyuyorsanız doğru yoldasınız. Bu aşamada çürüyen malzemeleri dışarı alarak diğer çürümeyen malzemeler iç kısma doğru alınır. Böylelikle tüm malzeme eşit olarak karışmış olur.
Yaşadığınız yerde çok yağmurluysa veya yağmurlu bir mevsiminiz varsa, kompostunuzu bu süre zarfında bir muşamba örtü ile örtmelisiniz. Aksi halde kompostunuz yağmura fazla doyarsa verimli bir şekilde bozunamayacak kadar ıslak hale gelir.
Kompostunuz yaklaşık 4 -6 hafta sonra böceksiz, kokusuz, verimli bir toprak görünümünü aldığında hazır hale gelmiş demektir. Kuru, kahverenkli ve taneli bir yapıya kavuştuğunda bahçenizi beslemek için kompostunuzu kullanmaya başlayabilirsiniz.
